Geschiedenis van Bremen

In den beginne was er een hen… Inderdaad. De geschiedenis van Bremen en haar relatie met dieren heeft meer omhanden dan de befaamde Bremer Stadsmuzikanten. We hebben het aan een hen en haar kuikentjes te danken dat we in de eerste plaats een citytrip naar Bremen kunnen ondernemen. En hoe heeft de historie van Bremen zich ooit met het nageslacht van een hen kunnen inlaten?

En de hen leefde nog lang en gelukkig…

Er was eens een hele troep verschoppelingen. Mannen, vrouwen en kleine kindertjes roeiden neerwaarts op de rivier de Weser. Eerder werden deze arme schaapjes gekweld door rovers. Op een vroege ochtend in deze geschiedenis besloten de boeven zich als buren in het dorp ernaast te vestigen. Toen zag het volk verschoppelingen in dat het tijd was om hun biezen te nemen. Na een tijdje begonnen hun zwakke armspieren het te begeven en snakten ze naar een plaats om aan land te gaan. Dat bleek geen simpele opgave. Totdat ze een hen met haar kuikens in de gaten kregen. Dit beest was druk zoekende naar een veilige schuilplaats voor haar kroost om de nacht door te brengen. Als laatste oplossing namen de mensen de beslissing om de hen te volgen. Toen ze zich uiteindelijk bovenop een heuvel liet rusten, koos de groep ervoor om deze heuvel tot hun nieuwe huis uit te roepen. De stad Bremen werd geboren, en samen met haar haar rijke geschiedenis. En ze leefden nog lang en gelukkig…?

De geschiedenis van Karel en de stem van God

Maar we hebben ook mensen die de wereld neersabelen tot aan haar laatste greintje magie. Voor deze droogstoppels is er een alternatieve intro van de geschiedenis die Bremen op haar naam heeft staan. In feite was Bremen al een oudere nederzetting sinds 12.000 voor Christus. Maar in 12.000 voor Christus hadden de mensen het een beetje te druk om te gaan neerzitten aan hun schrijftafels. Met overleven, bijvoorbeeld. In de achtste eeuw doopten de geschiedschrijvers en fabelvertellers hun veer voor het eerst in de zwarte inkt en schreven Bremen de geschiedenis in. Toen werd Karel de Grote wakker gemaakt door de stem van God. Onze Grote Vader begon Zijn bevelen in de oren van Karel te fluisteren, totdat die het tot zijn missie zag om Europa te christianiseren. Ook op de stammen van de Saksen in de regio Bremen stuurde hij zijn troepen af. De Saksen gingen braaf op de knieën voor hun nieuwe keizer. Al mogen er bij dit deel van de geschiedenis vraagtekens geplaatst worden bij dat braaf. Als beloning kregen ze in ieder geval in 787 de status van bisdomstad onder Karel de Grote cadeau.

De Vliegende Hollander ontbreekt uit de zeemansgeschiedenis

Zo’n tweehonderd jaar later kende Keizer Otto 1 Bremen markt privileges toe. Handel binnen het dorp was een feit. Algauw kende Bremen zo’n schitterend succes dat de marktnederzetting transformeerde tot een volwaardige stad. Doorheen de historie is de stadstaat Bremen een kanjer van commerciële fortuinen geworden. Hiervoor is de ideale locatie van Bremen bij het punt waar de Weser zich vermengt met de Noordzee de ene sleutel. De andere sleutel is de lang bestaande ervaring van de mensen met schepen, de Weser en de zee. In de twaalfde eeuw werkte Bremen zich zelfs op tot koopmansstad. Haar schepen domineerden trots de zuiderdelen van de Noordzee. Aan alle liedjes komt jammer genoeg een eind. En voor het einde van de geschiedenis der dominantie mogen we het Hanzeverbond als schuldige aanwijzen. Wat oorspronkelijk een handelsbondgenootschap binnen de Baltische Zee en de Baltische zee alleen zou vormen, breidde zich uit naar de Noordzee. En naar Bremen.

Voor vrijheid!

De knokpartij voor onafhankelijkheid wordt vervolgens een draad die door heel de geschiedenis van Bremen verweven zit. Zelfs toen de stad haar respect betoonde aan het Hanzeverbond. Ondanks de ooit machtsrijke alliantie tussen de steden van Noord-Europa, deed Bremen heel de geschiedenis lang haar best om haar vrijheid te behouden. Tot aan 1358 gingen de mensen van Bremen liever in hongerstaking of staken ze de huizen van de leiders in de fik dan tot de Hanzegebieden toe te treden. Uiteindelijk gaven ze zich over. Al smaakte een overgave zelden zo zoet. Drie eeuwen lang putte Bremen onophoudelijk uit alle voordelen die aan het Hanzeverbond vasthingen. De Dertigjarige oorlog was de laatste noot van deze geschiedenis. Het Hanzeverbond bloedde dood.

Onze Bremense vrienden klampten zich echter vast aan de herinnering van een vrije geschiedenis. Zo bleef het gevecht voor vrije toegang tot de zee voortduren. Bremen was veeleisend. Op hun verlanglijstjes voor Sinterklaas stonden geen poppen of een springtouw. Wat Bremen wilde, was onafhankelijkheid en het recht tot zelfbeschikking. Overwinningen stapelden zich op. Het beveiligen van de rivier de Weser was er één van. Maar ook het verkrijgen van onafhankelijkheid van hun eigen bisschoppen en buitenlandse prinses mag aan dit lijstje van de geschiedenis toegevoegd worden.

In 1404 werden de wilde maar behaalde dromen in hun middeleeuwse held gemetseld. Het Gotische standbeeld Roland werd geboren. Vandaag de dag staat deze bezienswaardigheid nog steeds symbool voor de liefde voor vrijheid die Bremen koestert. Het oude Duitse Keizerrijk stortte in elkaar en met dezelfde legoblokjes werd in 1871 een Nieuw Rijk gebouwd. Toen kon Roland fier zijn op zijn stad. In alle straten van Bremen luidden de bellen op dezelfde wind – een wind van onafhankelijkheid als federale staat.

Wereldoorlog Twee tekende ook Bremen

Uiteindelijk brak een van de meest onstuimige wervelwinden aan die Europa en de rest van de wereld in de hele geschiedenis heeft moeten trotseren. Nog steeds bemerken we de brokstukken die de Tweede Wereldoorlog achtergelaten heeft. En zelfs de harten van de nieuwe generaties worden verduisterd bij de gedachte aan deze periode. Bremen was geen centrale pion in dit verlangen naar heerschappij. De geschiedenis van Wereldoorlog Twee gebruikte Bremen slechts als een onbelangrijk hulpstuk om Duitslands positie te verstevigen. Onder dictaat van het Nationaalsocialisme verloren Bremen en Bremerhaven hun soevereiniteit – maar ontvingen deze gelaten terug in 1947.

Gelijktijdig werd Bremen een deel van de Amerikaanse bezettingszone. De Verenigde Staten hadden hun zinnen gezet een havenstad binnen hun zone. Maar op het maken van vriendschapsbandjes met de USA stond ook een prijs. Bremen mocht niet aanschuiven in de rij van steden die samen de nieuwe provincie Niedersachsen binnen Brits gebied zouden vormen. Als je een beetje hebt opgelet – ja, dat kan wel eens lastig worden bij een geschiedenisles – zou je onderhand moeten weten dat Bremen hier niet bepaald tranen met tuiten om vergoot. Nu vormde Bremen immers een Federale staat in haar eigen recht in de Nieuwe West-Duitse Bondstaat.

Bremen van vandaag - waar Duitse sprookjes waarheid worden

En hoe zit het in de geschiedenis met het Bremen van vandaag? Het Bremen van vandaag is een Bremen van fabels en wereldbekende Stadsmuzikanten – waar Duitse sprookjes waarheid worden. Maar een modern Bremen heeft in de tussentijd de lege spleten in de antieke muren en steegjes die geuren naar geschiedenis opgevuld. Haar internationale flair bestaat niet slechts uit zeelucht, maar ook uit ruimtetechnologie, wetenschappen en onderzoek. Wat de productie van de stad betreft, kun je bijna een nieuwe Bijbel vullen. Tot de belangrijkste fabricatie behoort de scheepsvaart, de luchtvaart, staal, machinerieën, elektrische apparatuur, textiel, bier en voedingsstoffen – nu wordt het interessant -, geroosterde koffie in het bijzonder.

Na Hamburg is Bremen ook nog eens de grootste haven van Duitsland. Dit commerciële en industriële handelscentrum doet in katoen, wol, tabak en koper. Maar houd je ogen altijd goed open in Bremen. Als je op een dag een Britssprekende kapitein met bruine dreadlocks - die door het leven gaat onder de naam van Jack Sparrow - tegen het lijf loopt, zeg dan niet dat we je niet gewaarschuwd hebben.