Geschiedenis van Düsseldorf

Van onbelangrijk boerendorp naar bruisende metropool

Düsseldorf heeft door de eeuwen heen een opmerkelijk succesvolle ontwikkeling doorgemaakt van een onbelangrijk boerendorp naar een bruisende metropool waar mode, cultuur en kunst centraal staan. In de Frankische periode, tijdens de zevende en achtste eeuw, was Düsseldorf slechts een klein landbouwdorpje dat gevestigd was op de plaats waar het riviertje de Düssel uitmondt in de Rijn. De eerste schriftelijke vermelding van ‘Düsseldorf’ of ‘dorp van de Düssel’ verscheen pas in 1135. Het was onder het gezag van de legendarische keizer Friedrich Barbarossa dat het stadje Kaiserwerth, gelegen aan de noordelijke kant van Düsseldorf, uitgroeide tot een vooraanstaande buitenpost van het rijk. Er werd een versterkte burcht gebouwd van waaruit soldaten met een waakzaam oog elke beweging op de Rijn volgden. In 1929 werd Kaiserwerth officieel ingelijfd bij Düsseldorf.

Bisschoppen in maliënkolder tijdens de Slag bij Woeringen

14 augustus 1288 was een belangrijke dag in de geschiedenis van Düsseldorf. Op deze dag kreeg het dorp aan de oevers van de Düssel namelijk officieel het recht om zich een ‘stad’ te noemen. Het was de soevereine graaf Adolf V. von Berg die Düsseldorf uiteindelijk deze volmacht toekende na een bloedige machtsstrijd tussen de aartsbisschop van Keulen en de adellijke familie von Berg. Het hoogtepunt van deze strijd was de Slag bij Woeringen, waar vijandelijke troepen op 5 juni 1288 het Keulse leger en de ambities van de aartsbisschop neersloegen. Het Stadterhebungsmonument op de Burgplatz dient als een herinnering aan deze belangrijke gebeurtenis.

Voor haar stadstitel was Düsseldorf kaler dan een geplukte kip

Niet lang na het verkrijgen van de stadstitel werd er aan de oevers van de Rijn een marktplein gebouwd dat niet groter was dan vier hectare en dat beschermd werd door stadsmuren. Het was pas toen Düsseldorf in 1380 benoemd werd tot regionale hoofdstad van het hertogdom von Berg dat er een snelle expansie van bouwwerken plaatsvond. In deze periode werd onder andere de Sint-Lambertuskerk gebouwd. Het bouwen ging verder en in de zestiende eeuw werd zelfs een imposant kasteel gebouwd. In 1573 werd uiteindelijk het nog steeds goed bewaarde Rathaus of stadhuis gebouwd.

Jan Wellem maakte vriendjes met het volk, Karl Theodor keerde ze de rug toe

Düsseldorf bloeide weelderig verder onder leiding van keurvorst Johann Wilhelm II, die door zijn volk eerder bekend stond als Jan Wellem. Hij was erg geliefd door de bevolking, mede door zijn vele diensten aan de stad. Hij zorgde voor het ontstaan van een prachtige kunstgalerij met werken van onder andere Rubens en Rembrandt. Daarnaast deed hij ook de handel en de infrastructuur bloeien.

Na de dood van Jan Wellem, die zelf nooit kinderen had gehad, vond er machtsverschuiving plaats. Hierdoor kwam keurvorst Karl Theodor aan de macht. Düsseldorf begon stilaan zijn reputatie als bloeiende stad te verliezen en Theodor besloot zelfs om het hof naar München te verhuizen. De Zevenjarige Oorlog en de Napoleontische vernietigingen zorgden voor een verdere achteruitgang van de stad. Toch betekenden deze vernielingen in zekere zin ook een zegen. Het met de grond gelijk gemaakte fort zorgde er namelijk voor dat de stad te kampen had met heel wat ongebruikte ruimte. Hierdoor kreeg architect Maximilian Weyhe de kans om een uitgestrekte en adembenemende tuin te ontwerpen: de Hofgarten. Daarnaast ontwierp hij ook de bekende Königsallee, de luxueuze boulevard langs de rivier de Düssel.

Twee Wereldoorlogen plantten doodsgraven voor meer dan honderdduizend Düsseldorfers

In het midden van de negentiende eeuw begon de industriële revolutie stilaan een stempel te drukken op de uitbouw van infrastructuur in de stad. Daarnaast bereikten ook de bevolkingscijfers stilaan een ongekende hoogte. In 1882 telde Düsseldorf zo’n 100.000 inwoners en dit aantal verdubbelde tegen 1892. Düsseldorf groeide stilaan uit tot een moderne en industriële metropool.

Het optimisme en de groei van de stad was echter van korte duur. De Eerste en Tweede Wereldoorlog stonden namelijk synoniem voor een totale vernietiging. Vooral de nazi-periode van Wereldoorlog II bracht ongekende vernielingen met zich mee. Luchtaanvallen en bombardementen vernietigden ongeveer de helft van de woon- en industriegebieden, waarbij ook zeer veel burgers de dood vonden. Het bevolkingsaantal van 540.000 inwoners slonk naar 370.000. Van de Joodse gemeenschap schoot bijna niemand meer over. Er overleefden slechts 249 van de 5100 Joden. De Mahn- und Gedenkstätte für die Opfer des Nationalsozialismus (het gedenkteken voor de slachtoffers van het nationaal-socialisme), gelegen op Mühlenstrasse, herinnert ons nog steeds aan het donkerste hoofdstuk in de geschiedenis van Düsseldorf.

Het was uiteindelijk de Britse bezetting van Rijnland en Westfalen die zorgde voor een heropleving van de stad. Zo werd Düsseldorf in 1946 benoemd tot hoofdstad van de nieuw gecreëerde provincie Nordrhein-Westfalen. De stad werd in een razendsnel tempo terug volledig opgebouwd. De economie begon te bloeien en internationale spelers begonnen naar Düsseldorf te trekken, waardoor de stad werd omgetoverd tot een metropool met kosmopolitische uitstraling en een hoge levensstandaard. Tegenwoordig vind je er dan ook een brede waaier aan mogelijkheden op het gebied van cultuur, kunst en winkelen.