Geschiedenis van Kaapstad

Kaapstad, toen nog Kaap de Goede Hoop, werd per toeval ontdekt door de Portugese ontdekkingsreiziger Bartolomeus Dias. In zijn zoektocht naar Azië was de stad slechts een tussenstop en tot het midden van de 17de eeuw zou de interesse in deze regio beperkt blijven tot een plaats om vers water voor de scheepsbemanning te bekomen.
De inwoners van de stad waren de San, een stam van jager-verzamelaars, en de Khoikhoi, een semi-nomadisch veehoedersvolk. Pogingen van de Portugese bemanning om met de plaatselijke bevolking tot handel te komen liep vaak uit op geweld.

In 1652 vertrok de Nederlander Jan van Riebeeck in opdracht van de Oost-Indische Company naar Kaapstad om er een expeditie te leiden die tot een regeling met de plaatselijke bevolking kon leiden. De bedoeling was niet om hen te koloniseren, wel om tot handel te komen en een aantal scheepsinfrastructuren te installeren. De Oost-Indische Company beschikte over een handelsmonopolie en elke inbreuk hierop werd geweldadig in de kiem gesmoord. Om het tekort aan werklieden ter plaatse op te vangen werden slaven vanuit Madagascar, Indië en Indonesië aangevoerd.

Tegen halfweg de 18de eeuw leefden er zo’n 5500 Europeanen en 6000 slaven in Kaapstad. Rond die periode geraakten Frankrijk en Engeland in oorlog, wat tot gevolg had dat ook in Kaapstad legertroepen van beide landen aan wal gingen om er de Europese immigranten te verdedigen. Ondertussen was corruptie binnen de organisatie van de Oost-Indische Company geslopen, waardoor de eendracht en daarmee ook de ethiek grotendeels verdween. Europese immigranten trokken zich terug en vestigden zich zelfstandig in Kaapstad en omgeving. Dit betekende een ramp voor de inheemse bevolking, die opnieuw van hun grondgebied verdreven werd. De immigranten gebruikten slavernij en verkrachting als wapens om hun verzet in de kiem te smoren. Door de vele verkrachtingen werd toen ook de eerste generatie van de vandaag gekleurde bevolkingsgroep verwekt.

Tegen het einde van de 18de eeuw werd het monopolie van de Oost-Indische Company eindelijk doorbroken, de Nederlandse macht taande en de Britten zagen hun kans schoon om Kaapstad in te nemen. Vanaf 1814 werd de stad een Britse kolonie en maakten de kolonisten komaf met de slavernij. Heel wat Nederlandse immigranten, vooral boeren, konden moeilijk overweg met de Britse kolonisator en vertrokken noordwaarts om daar nieuwe woonplaatsen te zoeken. Deze uittocht wordt ook wel de Grote Trek genoemd.

In 1840 werd officieel de gemeente Kaapstad opgericht. De bevolking telde op dat moment zo’n 20 000 leden waarvan ruim de helft blank was. Van dan af kwam Kaapstad in een moderniseringsproces terecht. Wegen en spoorwegen werden aangelegd en er werd een elektriciteitscentrale gebouwd waardoor men straatverlichting kreeg. Stadswijken werden gebouwd en heel wat indrukwekkende gebouwen zagen het licht, waaronder het parlementsgebouw. Toch kwam deze welvaart niet iedereen ten goede. De oorspronkelijke bevolking bleef achtergesteld en de blanken trokken alle rijkdom naar zich toe.

De nadruk van nationalistische politieke partijen kwam steeds meer op apartheid te liggen. Stemrecht voor niet-blanken werd beperkt en gemengde huwelijken verboden. Pas vanaf de jaren ’50 van de 20ste eeuw ontstond een multiraciale groep die zich tegen de nationalisten verzette. De nationalisten gingen verder met hun apartheidsbeleid en uiteindelijk ontstonden in beide kampen gewapende groeperingen die zich in trainingskampen verschansten. De nationalisten richtten op Robbeneiland een gevangenis op waar zwarte dissidenten werden opgesloten. Ook Nelson Mandela kwam hier in 1964 terecht om pas in 1990 terug vrij te komen. In het Zesde District werden alle slums afgebroken, de bewoners verdreven naar oudere stadsdelen op de Kaapse Vlaktes en de Nationale Partij maakte van het gebied een zone waar enkel blanken mochten verblijven. Vandaag is het stadscentrum nog steeds de plaats waar bijna uitsluitend blanken wonen.

Pas vanaf halfweg de jaren ’90 werden de eerste stappen gezet om apartheid een halt toe te roepen. Het verbieden van officiële discriminatie binnen de schoolmuren maakte daar deel van uit. In 1996 werden voor het eerst plaatselijke democratische verkiezingen georganiseerd waarbij Groot Kaapstad in zeven deelgemeentes werd opgesplitst. Sinds 1999 worden initiatieven genomen om deze zeven deelgemeentes terug samen te voegen tot een geheel.

Jammergenoeg is van eenheid onder de kleurrijke bevolking allesbehalve sprake. Apartheid mag dan geen wet meer zijn, de praktijk toont een andere werkelijkheid. Kaapstad is een van de meest racistische steden van Zuid-Afrika en geweld en drugshandel vieren er hoogtij. De vraag is maar hoezeer en hoelang deze situatie nog zal duren, want verzoening lijkt door eeuwenlange discriminatie en onderdrukking haast onmogelijk. Vergeten is wat iedereen hier probeert maar het geheugen laat zich niet dwingen. De schoonheid van het land is jammergenoeg een schril contrast met de verhouding van de bevolking die er woont.

Tips Geschiedenis van Kaapstad

• Reistip van Stefan Stefan

  Ik heb onlangs een township tour gedaan met Ubizo Events & Tours. Het was echt super! Dit is echt een aanrader, ze willen echt alles voor je regelen en alles verliep heel soepel. Je gaat het 'echte' leven in Kaapstad zien!

Plaats een Geschiedenis van Kaapstad tip

Uw naam:

Uw emailadres:

Uw tip:

Plaats tip