Geschiedenis van Vilnius
De groothertog was gesteld op zijn namiddagdutje na een zwaar afmattende ochtend jagen. Op een dag zoals alle anderen verkeerde hij nog maar amper in slaaptoestand toen een verschrikkelijke verschijning hem deed sidderen van angst. Hij stond oog in oog met een monstrueuze ijzeren wolf met een gejank zo luid dat alle beesten van heel Litouwen met hem mee leken te huilen. Zodra Gediminas erin slaagde te ontsnappen uit dit gruwelijke tafereel, beval hij de befaamde druïde Lizdeika te komen. De magiër stelde de groothertog gerust: deze nachtmerrie was niet meer dan een toekomstvisioen. Op de plaats waar Gediminas was ingedommeld, zou hij een stad stichten even machtig als de Ijzeren Wolf. Zijn gehuil was de echo van de grandeur van de stad en de glorie die over de hele wereld te horen zou zijn. Gediminas was in de wolken en stichtte de stad, die hij vernoemde naar de rivier de Vilnia.
Hoe dol onze oren ook zijn op sprookjes en legenden over prinsen met betoverde zwaarden en Ijzeren Wolven, de realiteit verandert de inhoud van dit verhaaltje. In feite bestond er toen al een omvangrijke nederzetting in deze vallei, uitgerust met een een kasteel. Archeologen bevestigen dat er bewijzen van leven zijn gevonden sinds het Paleolithicum. Aan de andere kant weten we dat deze groothertog de Litouwse hoofdstad verplaatste van Trakai naar Vilnius.
Litouwens lotsbestemming is altijd nauw verweven geweest met die van Polen. Die relatie werd beklonken toen er in 1385 een persoonlijke unie tussen deze twee landen werd getekend. Het begon allemaal zestig jaar eerder. Toen huwelijkte Gediminas zijn dochter uit aan de toekomstige koning van Polen, Casimir de Grote. Hoewel het Pools sindsdien de taal van de gegeerde elite werd, bleef de rijke klasse zichzelf zien als ‘Gente Lituani, natione Poloni’ (van Litouwse afkomst, Poolse nationaliteit). Van tijd tot tijd kwam er een ambitieuze magnaat of overheerser ten tonele, wiens grootste wens het was om de twee verbonden naties van elkaar los te scheuren. Maar het bondgenootschap bleef volharden tot 1795. Toen werd de staat van de kaart geblazen door Rusland, Oostenrijk en Pruisen.
Tegelijkertijd zag een vernieuwde interesse in de Litouwse taal voor het eerst het daglicht. Die was reeds eeuwenlang levende gehouden door de lagere klassen op het platteland. Daarnaast plantte de culturele repressie die Rusland trof het verlangen in de harten van de Litouwers om eeuwenoude tradities in veiligheid te brengen. Toen de middenklasse tot de ontdekking kwam dat ze de woorden op de tong van de elite niet van Pools naar Litouws konden veranderen, besloten ze in de dorpsstraten in grote aantallen te betogen. Maar ze slaagden er niet in om de Poolse taal te degraderen tot vreemde taal.
Een nieuw Litouwen kwam tot leven na de Eerste wereldoorlog. In ieder geval tot het pas onafhankelijk verklaarde Polen en Litouwen als dolle honden begonnen te vechten over de claim op Vilnius. Generaal Zeligowski legde beslag op Vilnius voor de Polen. Kaunas werd uitgeroepen tot nieuwe Litouwse hoofdstad, en de band tussen de twee landen was onherstelbaar beschadigd.
Het gezicht van Litouwen kreeg echter haar grootste metamorfose tijdens Wereldoorlog Twee. De joodse gemeenschap, die al meer dan achthonderd jaar springlevend was, werd platgetrapt en uitgeroeid onder de voeten van de Nazi’s. Ondertussen namen de Sovjets de taak op zich om gigantische aantallen Polen, Joden en Litouwers die deel uitmaakten van de intelligentsia naar concentratiekampen te deporteren in 1940-1941. Toen ze in 1944 naar huis terugkeerden, metselden ze Litouwen in de Sovjet-Unie en moedigden ze de Polen aan voor een repatriëring en een nieuw Polen. Vilnius werd teruggegeven aan de Litouwers. De russificatie kon niet tegengehouden worden.
De Litouwers slaagden erin zich los te wringen uit de klauwen van de Sovjetoverheersing in 1991. Toen duurde het niet lang voordat het land de positie van leider in haar regio aanwierf. Met het grootste gemak werd de democratie geadopteerd en in de eerste golf van EU toevoegingen werd Litouwen een van de uitverkorenen.
Nog een trip naar Vilnius boeken?
Bekijk zeker even de aanbiedingen bij volgende partijen:
