De spectaculaire vulkanen van Ijsland

Ijsland is erg bijzonder omwille van zijn schitterende landschappen. De vaak grillige vormen van de Ijslandse ondergronden zijn te verklaren door de aanwezigheid van ondergrondse en bovenlandse vulkanen. Daarvan zijn er vele nog actief, zoals bewezen werd bij de uitbarstingen van de vulkaan Eyjafjallajökull in 2010. Eén van de dingen die Ijsland zo bijzonder maken is het naast elkaar bestaan van ijsvlakten en vulkanen. Dat enkele vulkanen nog steeds actief zijn is vast niemand ontgaan na de aswolk die vanuit Ijsland het hele Europese luchtverkeer teisterde.

Vanwaar komen die vulkanen?

Ijsland heeft zijn bestaan te danken aan een vulkanische hot spot die op de Mid-Atlantische rug ligt. De rug is als een scheur die aardbevingen en vulkaanuitbarstingen veroorzaakt vanop de bodem van de Atlantische oceaan.

Vuurspuwend Ijsland

Het eiland herbergt tientallen vulkanen. De drie actiefste daarvan zijn: de Hekla-vulkaan, de Grímsvötn-vulkaan en de Katla-vulkaan.

Hekla-vulkaan

Met zijn 1491 meter is de Hekla-vulkaan de oudste op het eiland. Al sinds de middeleeuwen gaan er duistere legendes de ronde die vertellen dat de 6000 jaar oude Hekla de poort naar de hel zou zijn.

De Hekla-vulkaan is één van de actiefste vulkanen op aarde en produceerde 8 km³ lava in het afgelopen millennium.

Sinds de kolonisatie van Ijsland in 874 vonden er al meer dan twintig uitbarstingen plaats. Sommige duurden maar enkele dagen en berokkenden weinig schade, andere uitbarstingen die wel veel schade aanrichtten sleepten maanden aan.

Hoe langer de Hekla inactief blijft, hoe krachtiger zijn volgende uitbarsting zal zijn. De angst die de vulkaan inboezemt is niet onterecht, er zijn amper voortekenen die een nakende uitbarsting voorspellen. We kunnen dus alleen maar wachten tot de gevreesde vulkaan haar poorten naar de hel opnieuw opent.

Grímsvötn-vulkaan

Grímsur was een Ijslandse viking waarnaar de Grímsvötn-vulkaan genoemd werd. Grímsvötn betekent letterlijk: ‘meren van Grímsur’. De meren bevinden zich diep onder de gletsjer en zijn niet zichtbaar aan het oppervlak. Bij een uitbarsting smelt er bijgevolg enorm veel ijs, wat leidt tot immense aswolken.

De Grímsvötn-vulkaan barst het frequentst uit van alle Ijslandse vulkanen. Zijn laatste eruptie, in mei 2011, duurde slechts enkele dagen maar was erg krachtig.

Katla-vulkaan

De Katla-vulkaan, ten slotte, heeft zijn naam te danken aan het Ijslandse woord ‘ketill’, wat ‘ketel’ betekent en verwijst naar zijn vorm. Zijn laatste hevige uitbarsting dateert van 1918, al valt te verwachten dat er een nieuwe uitbarsting aankomt.

Eyjafjallajökull

De Ijslandse vulkaan waarvan iedereen ongetwijfeld al eens gehoord heeft is de Eyjafjallajökull.  In 2010 barstte de vulkaan meerdere keren uit, waarbij zich een aswolk verspreidde die heel het vliegverkeer boven Europa lam legde. De gelijknamige gletsjer heeft een oppervlakte van 100 km² en is daarmee een van de kleinere van het land. De bergpas Fimmvörðuháls verbindt de Eyjafjallajökull met de Katla-vulkaan, die 25 kilometer verderop ligt.